Stres psychiczny nie tylko wpływa na nasze samopoczucie – może również prowadzić do poważnych chorób serca. Przegląd opublikowany w czasopiśmie General Psychiatry przedstawia aktualny stan wiedzy na temat powiązań między stresem psychicznym a zdarzeniami sercowo-naczyniowymi, zwracając uwagę na zapalenie jako centralny mechanizm patofizjologiczny. Badanie zostało przeprowadzone przez dr. Heana Teika Onga z University Tunku Abdul Rahman w Malezji oraz prof. Jinghong Chen ze Szanghajskiego Centrum Zdrowia Psychicznego.
Stres psychiczny i ryzyko chorób serca – dane obserwacyjne
Autorzy przeglądu przytaczają liczne badania obserwacyjne wskazujące, że stres psychiczny znacząco zwiększa ryzyko wystąpienia incydentów sercowo-naczyniowych. Przykładowo, badanie norweskie wykazało, że osoby z lękiem zdrowotnym miały 2,12 razy wyższe ryzyko rozwoju choroby niedokrwiennej serca w porównaniu z osobami bez tego typu zaburzeń.
Rola zapalenia – most między psychiką a układem krążenia
Stres psychiczny prowadzi do aktywacji układu współczulnego oraz osi HPA, co skutkuje przewlekłym stanem zapalnym. Taki stan zapalny przyczynia się do szybkiego rozwoju blaszek miażdżycowych i ich destabilizacji, co może prowadzić do zawału serca typu 1 (na skutek zakrzepicy). Może także skutkować zawałem typu 2 (niedotlenienie mięśnia sercowego bez pęknięcia blaszki) lub bezpośrednim uszkodzeniem mięśnia sercowego – jak w przypadku kardiomiopatii stresowej (zespołu złamanego serca, Takotsubo).
Dowody eksperymentalne – ischemia wywołana stresem
Badania eksperymentalne wykazały, że niedokrwienie mięśnia sercowego wywołane stresem psychicznym (MSIMI) jest częste u pacjentów z chorobą wieńcową. Meta-analiza przytoczona w przeglądzie wykazała, że MSIMI zwiększa ryzyko kolejnych zdarzeń sercowych lub zgonu o 2,2 razy.
Markery zapalne łączące zdrowie psychiczne i sercowo-naczyniowe
Wysokie stężenia markerów zapalnych, takich jak CRP, IL-6 czy TNF-α, obserwowano zarówno u osób z zaburzeniami psychicznymi (np. depresją, lękiem), jak i u pacjentów z chorobami serca. Potwierdza to wspólny szlak zapalny jako podstawę dla tych współwystępujących zaburzeń.
Znaczenie terapii przeciwzapalnej
Z uwagi na wspólną oś zapalną, leki przeciwzapalne mogą mieć wartość terapeutyczną w leczeniu obu grup chorób. Badania kliniczne nad kolchicyną wykazały jej skuteczność w redukcji incydentów sercowych u pacjentów po zawale oraz z chorobą wieńcową. Choć nie jest to jeszcze standard w psychiatrii, może otworzyć nowe kierunki leczenia zintegrowanego.
Prof. Jinghong Chen podkreśla, że „rozpoznanie powiązania między stresem psychicznym, stanem zapalnym a chorobami serca pozwala na bardziej holistyczne podejście do leczenia tych współistniejących schorzeń”.
Artykuł podkreśla konieczność uznania stresu psychicznego za istotny czynnik ryzyka chorób sercowo-naczyniowych. Zrozumienie roli zapalenia w tym procesie może pomóc lekarzom w opracowywaniu strategii terapeutycznych ukierunkowanych na oba aspekty – somatyczny i psychiczny – co potencjalnie poprawi jakość życia i wyniki leczenia pacjentów.
Źródło: General Psychiatry
DOI: 10.1136/gpsych-2023-101282
