Tłuszcz w mięśniach zwiększa ryzyko poważnych chorób serca, niezależnie od masy ciała

Osoby posiadające tłuszcz ukryty w mięśniach są bardziej narażone na zgon lub hospitalizację z powodu zawału serca lub niewydolności serca, niezależnie od wskaźnika masy ciała (BMI), wynika z badań opublikowanych w European Heart Journal.

Tłuszcz śródmięśniowy a zdrowie

Ten tłuszcz, nazywany śródmięśniowym (intermuscular fat), jest ceniony w stekach wołowych ze względu na walory kulinarne. Jednak u ludzi jego rola zdrowotna pozostaje słabo poznana. Jest to pierwsze badanie, które kompleksowo analizuje wpływ tłuszczu w mięśniach na choroby serca.

Odkrycie to wskazuje, że dotychczasowe wskaźniki, takie jak BMI czy obwód talii, mogą być niewystarczające do dokładnej oceny ryzyka chorób serca.

Kluczowe wyniki badania

Badanie przeprowadzono pod kierownictwem prof. Viviany Taqueti, dyrektor Laboratorium Stresu Kardiologicznego w Brigham and Women’s Hospital oraz wykładowczyni w Harvard Medical School. Jak podkreśla prof. Taqueti: „Otyłość jest jednym z największych globalnych zagrożeń dla zdrowia sercowo-naczyniowego, a wskaźnik BMI, który jest podstawowym miernikiem otyłości, pozostaje kontrowersyjnym i niedoskonałym wskaźnikiem prognozowania ryzyka sercowego. Problem ten szczególnie dotyczy kobiet, u których wysoki BMI może wynikać z obecności bardziej 'łagodnych’ rodzajów tłuszczu.”

Tłuszcz śródmięśniowy występuje w większości mięśni ciała, ale jego ilość różni się między osobami. Badanie objęło analizę 669 pacjentów w wieku średnio 63 lat, z czego 70% stanowiły kobiety, a niemal połowę (46%) – osoby nienależące do rasy białej. Pacjenci byli badani pod kątem bólu w klatce piersiowej i/lub duszności, bez objawów obturacyjnej choroby wieńcowej.

Metody badawcze

Wszyscy uczestnicy przeszli badanie serca metodą pozytonowej tomografii emisyjnej i tomografii komputerowej (PET/CT), co pozwoliło ocenić funkcję serca. Zastosowano również tomografię komputerową do analizy składu ciała, mierząc ilość i rozmieszczenie tłuszczu oraz mięśni w odcinku tułowia. Kluczowym wskaźnikiem był „współczynnik tłuszczu międzymięśniowego” (fatty muscle fraction), określający stosunek tłuszczu w mięśniach do całkowitej ilości mięśni i tłuszczu.

Wyniki

Pacjentów obserwowano średnio przez sześć lat, rejestrując zgony oraz hospitalizacje z powodu zawału serca lub niewydolności serca. Odkryto, że osoby z wyższym poziomem tłuszczu śródmięśniowego były bardziej narażone na uszkodzenia drobnych naczyń krwionośnych serca (dysfunkcja mikrokrążenia wieńcowego, CMD) oraz zgon lub hospitalizację z powodu chorób serca. Każdy 1% wzrost współczynnika tłuszczu międzymięśniowego zwiększał ryzyko CMD o 2%, a ryzyko poważnych chorób serca o 7%, niezależnie od innych czynników ryzyka i BMI.

Największe ryzyko występowało u osób z wysokim poziomem tłuszczu międzymięśniowego i CMD. W przeciwieństwie do tego, osoby z większą ilością beztłuszczowej masy mięśniowej miały niższe ryzyko. Tłuszcz podskórny nie wpływał na wzrost ryzyka.

Wnioski i perspektywy

Prof. Taqueti zauważyła: „Tłuszcz międzymięśniowy może przyczyniać się do stanów zapalnych i zaburzeń metabolizmu glukozy, prowadząc do insulinooporności i zespołu metabolicznego. Te przewlekłe uszkodzenia mogą powodować uszkodzenia naczyń krwionośnych, w tym zaopatrujących serce.”

Dzięki tym odkryciom można precyzyjniej identyfikować osoby z wysokim ryzykiem sercowym, niezależnie od BMI. Może to być szczególnie istotne przy badaniu wpływu nowych terapii, takich jak agoniści receptora GLP-1, na tłuszcz i mięśnie.

Obecnie nie wiadomo, jak skutecznie zmniejszyć ryzyko związane z tłuszczem międzymięśniowym. Zespół badawczy analizuje wpływ strategii takich jak ćwiczenia, dieta, leki odchudzające czy operacje na skład ciała i choroby metaboliczno-sercowe.

Komentarz ekspercki

W towarzyszącym komentarzu dr Ranil de Silva z Imperial College London wskazał, że badanie Souzy i współpracowników wzbudza ciekawość i generuje nowe hipotezy, ale posiada ograniczenia – brak danych o biomarkerach zapalnych, insulinooporności, diecie czy wydolności fizycznej.

Badanie podkreśla konieczność dalszych badań nad rolą tłuszczu międzymięśniowego i jego wpływem na zdrowie sercowo-naczyniowe, co może pomóc w identyfikacji pacjentów, którzy mogliby odnieść korzyści z ukierunkowanych interwencji.

Źródło: European Heart Journal
DOI: 10.1093/eurheartj/ehae827