Wzrost częstości chorób nerek podkreśla kluczowe znaczenie powiązań między sercem a nerkami

Według danych opublikowanych przez American Heart Association (AHA), ogólnoświatowej organizacji działającej na rzecz poprawy zdrowia, globalna śmiertelność z powodu przewlekłej choroby nerek wzrosła o 24% między 1990 a 2021 rokiem. Rosnąca częstość chorób nerek stanowi poważne zagrożenie dla zdrowia układu sercowo-naczyniowego na całym świecie. Choroba nerek zwiększa ryzyko chorób serca, jednak aż 9 na 10 dorosłych Amerykanów z przewlekłą chorobą nerek nie jest świadomych swojej choroby[1].

„Choroba nerek jest istotnym predyktorem ryzyka, a jej leczenie stanowi kluczowy element zmniejszenia zachorowalności i śmiertelności z powodu chorób układu sercowo-naczyniowego” – powiedziała dr Janani Rangaswami, wolontariuszka AHA i profesor medycyny w George Washington University School of Medicine and Health Sciences w Waszyngtonie. Wyjaśnia ona, że istnieje silny związek między „domeną kardio-nerkową” (komunikacją między sercem a nerkami) oraz „domeną kardio-metaboliczną”. W wyniku tego powiązania powstaje wzajemne oddziaływanie współistniejących schorzeń, określane jako zespół sercowo-nerkowo-metaboliczny (ang. cardiovascular-kidney-metabolic syndrome, CKM).

Około 1 na 3 dorosłych Amerykanów spełnia kryteria co najmniej trzech składowych zespołu CKM. Szeroki wpływ tych schorzeń skłonił American Heart Association do stworzenia inicjatywy Cardiovascular-Kidney-Metabolic Health Initiative, wspieranej przez głównych sponsorów: Novo Nordisk, Boehringer Ingelheim oraz najnowszego sponsora – firmę DaVita. Dr Rangaswami jest członkiem grupy doradczej tej inicjatywy.

Kluczowe znaczenie dla skutecznego leczenia chorób serca i nerek ma współpraca pomiędzy specjalistami różnych dziedzin. „Bardzo ważne jest, aby rozpatrywać te schorzenia wspólnie, ponieważ właśnie w taki sposób doświadczają ich pacjenci” – zaznacza dr Mariell Jessup, główny dyrektor ds. naukowych i medycznych American Heart Association. „Holistyczne podejście pozwala na efektywniejsze leczenie i ograniczenie poczucia przytłoczenia u pacjentów, którzy często mierzą się z wieloma chorobami przewlekłymi naraz”.

„Osoby z chorobą nerek często cierpią na kilka przewlekłych chorób jednocześnie, co wymaga współpracy wielu specjalistów” – dodaje dr Amy Schuerman-Gen, dyrektor medyczny DaVita Integrated Kidney Care. „Jesteśmy dumni, że możemy wspierać AHA w dążeniu do poprawy jakości życia pacjentów poprzez bardziej interdyscyplinarną i zintegrowaną opiekę”.

Diagnostyka choroby nerek a ryzyko sercowo-naczyniowe

Choroby nerek i choroby serca często rozwijają się równolegle. Nawet wczesne uszkodzenie nerek zwiększa ryzyko chorób sercowo-naczyniowych, takich jak choroba wieńcowa, niewydolność serca czy udar mózgu. Badania wskazują, że 3 na 5 osób z wczesną chorobą nerek ma również chorobę układu krążenia[2].

Dostępne są dwa podstawowe testy diagnostyczne w kierunku choroby nerek:

• UACR (stosunek albuminy do kreatyniny w moczu) – test badający obecność albuminy w moczu, której podwyższony poziom (≥30) świadczy o uszkodzeniu nerek i wysokim ryzyku chorób sercowo-naczyniowych.
• eGFR (szacowany wskaźnik filtracji kłębuszkowej) – test krwi oceniający funkcję nerek. Zdrowy poziom eGFR wynosi ≥90; niższe wartości wskazują na utratę funkcji nerek.

Znaczenie zdrowia metabolicznego

Zdrowie metaboliczne stanowi kluczowy element zespołu CKM, ponieważ masa ciała, ciśnienie tętnicze, profil lipidowy oraz poziom glukozy we krwi mają zasadnicze znaczenie dla zdrowia serca i nerek. Nadwaga, zwłaszcza otyłość brzuszna, jest związana ze spadkiem wydolności nerek – każde dodatkowe 5 kg masy ciała może zwiększać ryzyko pogorszenia funkcji nerek nawet o 30%. Regularne kontrolowanie ciśnienia tętniczego, poziomu cholesterolu, tkanki tłuszczowej, poziomu cukru i funkcji nerek pomaga wykryć objawy zespołu CKM na wczesnym etapie, co ma szczególne znaczenie dla pacjentów z cukrzycą typu 2.

Stadia zespołu CKM

Zespół CKM dzieli się na cztery stadia, przy czym wyższe stadium oznacza bardziej zaawansowaną chorobę:

• Stadium 1 – nadwaga z możliwą insulinoopornością (dotyczy aż 90% dorosłych Amerykanów).
• Stadium 2 – nadwaga z dodatkowymi czynnikami ryzyka metabolicznego, z lub bez przewlekłej choroby nerek.
• Stadium 3 – laboratoryjne lub obrazowe dowody choroby nerek, naczyń krwionośnych lub serca, nawet bez objawów.
• Stadium 4 – rozpoznana choroba serca, często współistniejąca z niewydolnością nerek; pacjenci doświadczają objawów takich jak bóle w klatce piersiowej, obrzęki nóg, czy powolne gojenie się ran.

Źródło: American Heart Association