Aktywność fizyczna sprzyja zdrowiu, ale stanowi też obciążenie dla serca. W trakcie wysiłku fizycznego uwalniana jest troponina – białko będące markerem uszkodzenia mięśnia sercowego. Nowe badania przeprowadzone przez Radboudumc z udziałem tysiąca sportowców pokazują, że podwyższony poziom troponiny po wysiłku nie jest skutkiem miażdżycy naczyń wieńcowych, co sugeruje, że przyczyna leży gdzie indziej.
Troponina: paradoks wysiłku fizycznego
Ćwiczenia fizyczne mają udowodnione korzyści zdrowotne i obniżają ryzyko chorób sercowo-naczyniowych, a mimo to niosą za sobą obciążenie dla serca. Zarówno podczas wysiłku, jak i w przypadku uszkodzenia mięśnia sercowego, do krwi uwalniane są substancje sygnałowe, w tym troponina – podstawowy biomarker podejrzewanego zawału serca.
Jednak poziom troponiny wzrasta również po intensywnym wysiłku fizycznym, a jego wysokość może się znacząco różnić między poszczególnymi osobami. Wcześniejsze badania Radboudumc wśród uczestników Czterodniowego Marszu w Nijmegen wykazały, że osoby z wyższym poziomem troponiny po długodystansowym marszu miały w kolejnych latach wyższe ryzyko zawału, udaru lub przedwczesnego zgonu.
Przełomowe badanie na tysiącu sportowców
W najnowszym badaniu naukowcy postanowili sprawdzić, czy podwyższony poziom troponiny u sportowców ma związek z miażdżycą naczyń wieńcowych. Analizie poddano ponad tysiąc rowerzystów, biegaczy i piechurów. Pierwszy autor badania, Sylvan Janssen, tłumaczy: „Zmierzono poziomy troponiny przed i po wydarzeniu sportowym, a następnie porównano zdrowie serca u sportowców z najwyższymi i najniższymi wartościami troponiny. Użyto do tego tomografii komputerowej (CT) w celu zobrazowania naczyń wieńcowych.”
Wynik był zaskakujący – nie odnotowano żadnych różnic w zakresie miażdżycy pomiędzy grupą z wysokim i niskim poziomem troponiny. Jak mówi główny badacz, Thijs Eijsvogels: „Miażdżyca naczyń wieńcowych nie jest przyczyną podwyższonego poziomu troponiny we krwi.”
Winny mięsień sercowy?
Zakończenie badania TREAT pozwala wykluczyć jedno z głównych podejrzeń dotyczących źródła wysokiego poziomu troponiny po wysiłku. „Wiemy już, czego nie należy obwiniać,” mówi Eijsvogels. „Skoro to nie naczynia krwionośne, być może odpowiedzi należy szukać w samym mięśniu sercowym.”
Wcześniejsze badania sugerowały, że komórki mięśnia sercowego u maratończyków mogą „przeciekać”, co pozwala małym cząsteczkom – takim jak troponiny – przeniknąć do krwiobiegu. Sportowcy z wczesną fazą choroby serca mogą być mniej odporni na intensywny wysiłek, co prowadzi do większego „wycieku” i wyższego poziomu troponiny.
Badani sportowcy będą nadal monitorowani przez wiele lat, by lepiej zrozumieć związek między troponiną po wysiłku a ryzykiem problemów kardiologicznych, co może umożliwić wcześniejsze wykrywanie zagrożeń.
O publikacji
Badanie ukazało się w czasopiśmie Journal of the American College of Cardiology pod tytułem:
„Relationship between exercise-induced cardiac troponin elevations and occult coronary atherosclerosis in middle-aged recreational athletes”
Autorzy: Sylvan L.J.E. Janssen, Wouter M. van Everdingen, Wouter B.J. Saalmink, Sacha K. Lamers, Wim H.M. Vroemen, Ellen J.S. Denessen, Kristian Berge, Otto Bekers, Maria T.E. Hopman, Monique Brink, Jesse Habets, Vincent L. Aengevaeren, Alma M.A. Mingels, Robin Nijveldt, Thijs M.H. Eijsvogels.
DOI: 10.1016/j.jacc.2025.04.047
W badaniu wzięli udział uczestnicy wydarzeń sportowych: Czterodniowy Marsz (4Daagse), Zevenheuvelentrail, Zevenheuvelenhike, Zevenheuvelenloop, Stevensloop, Ronde van Nijmegen oraz KlimClassic. Badanie było możliwe dzięki wsparciu Academic Alliance Fund, współpracy Radboudumc i Maastricht UMC+.
