Codzienna ekspozycja na niektóre związki chemiczne wykorzystywane do produkcji plastikowych przedmiotów domowego użytku mogła przyczynić się do ponad 356 000 zgonów z powodu chorób serca na całym świecie w 2018 roku – wynika z nowej analizy opartej na badaniach populacyjnych.
Choć ftalany – bo o nich mowa – są powszechnie używane na całym świecie, największe obciążenie śmiertelnością dotyczyło Bliskiego Wschodu, Azji Południowej, Azji Wschodniej i regionu Pacyfiku, gdzie wystąpiło około ¾ całkowitej liczby zgonów powiązanych z tymi związkami.
Ftalany i ich powiązanie z chorobami przewlekłymi
Od dziesięcioleci naukowcy łączą ftalany z wieloma problemami zdrowotnymi. Występują one w kosmetykach, detergentach, rozpuszczalnikach, rurach plastikowych, środkach odstraszających owady i innych produktach. Po rozpadzie na mikroskopijne cząsteczki mogą być wchłaniane przez organizm i wiązane z takimi chorobami jak otyłość, cukrzyca, zaburzenia płodności oraz nowotwory.
Aktualne badanie prowadzone przez zespół z NYU Langone Health skupiło się na jednym z najbardziej toksycznych ftalanów – di(2-etyloheksyl)ftalanie (DEHP). Związek ten używany jest m.in. w produkcji opakowań na żywność, sprzętu medycznego i innych elastycznych tworzyw sztucznych. Wcześniejsze badania wykazały, że ekspozycja na DEHP prowadzi do przewlekłego stanu zapalnego w tętnicach serca, co z czasem zwiększa ryzyko zawału serca lub udaru.
Globalna skala zagrożenia
W nowej analizie naukowcy oszacowali, że narażenie na DEHP przyczyniło się do 356 238 zgonów – czyli ponad 13% globalnej śmiertelności z powodu chorób serca w 2018 roku wśród osób w wieku 55–64 lata.
Autorzy szacują, że globalne obciążenie ekonomiczne wynikające z tych zgonów mogło wynieść nawet 3,74 biliona dolarów, przy podstawowym oszacowaniu na poziomie 510 miliardów dolarów.
Dysproporcje geograficzne i przyczyny
Najwięcej zgonów powiązanych z DEHP odnotowano w Indiach (103 587), Chinach i Indonezji. Po uwzględnieniu wielkości populacji w analizowanej grupie wiekowej, kraje Azji nadal wykazywały podwyższone ryzyko sercowo-naczyniowe.
Autorzy sugerują, że przyczyną może być dynamiczny rozwój przemysłu tworzyw sztucznych w tych regionach, przy mniejszych regulacjach dotyczących produkcji i wykorzystania ftalanów.
„Nasze wyniki podkreślają pilną potrzebę wprowadzenia globalnych regulacji ograniczających ekspozycję na ftalany, zwłaszcza w regionach najbardziej narażonych na skutki szybkiej industrializacji i konsumpcji plastiku” – powiedział dr Leonardo Trasande, profesor pediatrii i zdrowia populacyjnego w NYU Grossman School of Medicine.
Ograniczenia badania i plany na przyszłość
Trasande zastrzega, że analiza nie wykazała bezpośredniego związku przyczynowego pomiędzy ekspozycją na DEHP a chorobami serca, nie obejmowała również innych ftalanów ani osób spoza analizowanej grupy wiekowej. Z tego względu rzeczywista liczba zgonów może być znacznie wyższa.
Zespół planuje obecnie zbadać, w jakim stopniu zmniejszenie ekspozycji na ftalany może wpłynąć na śmiertelność globalną oraz rozszerzyć analizę o inne problemy zdrowotne, np. porody przedwczesne.
