Późniejsze wystąpienie menopauzy powiązane ze zdrowszymi naczyniami krwionośnymi i mniejszym ryzykiem chorób serca

Kobiety, które przechodzą menopauzę w późniejszym wieku, mają zdrowsze naczynia krwionośne przez wiele lat w porównaniu do tych, u których menopauza występuje wcześniej – wynika z nowych badań przeprowadzonych na Uniwersytecie Kolorado w Boulder.

Badanie opublikowane w czasopiśmie Circulation Research Amerykańskiego Towarzystwa Kardiologicznego dostarcza nowych informacji na temat mechanizmów, które sprawiają, że kobiety przechodzące menopauzę w wieku 55 lat lub później są znacząco mniej narażone na zawały serca i udary w okresie pomenopauzalnym.

Publikacja pojawiła się na krótko przed Miesiącem Zdrowia Serca Kobiet, który obchodzony jest w lutym. Odkrycia te mogą przyczynić się do opracowania nowych terapii, w tym interwencji dietetycznych, mających na celu redukcję ryzyka chorób serca – głównej przyczyny zgonów wśród kobiet.

– Nasza praca pokazuje, że późniejsze wystąpienie menopauzy ma rzeczywiste korzyści fizjologiczne i jako jedna z pierwszych identyfikuje konkretne mechanizmy odpowiedzialne za te pozytywne efekty – powiedziała główna autorka badania Sanna Darvish, doktorantka w Katedrze Fizjologii Integracyjnej.

Wpływ menopauzy na ryzyko chorób serca

Blisko połowa kobiet w USA cierpi na choroby serca, które są przyczyną około jednej na pięć zgonów rocznie. Choć przez większość życia kobiety rzadziej umierają na zawał serca lub udar niż mężczyźni, ich ryzyko gwałtownie wzrasta i przewyższa ryzyko mężczyzn po menopauzie.

Jednakże istnieje wyjątek od tej reguły.

Wcześniejsze badania wykazały, że kobiety, które doświadczają menopauzy – definiowanej jako brak miesiączki przez rok – w wieku 55 lat lub później, mają nawet o 20% mniejsze ryzyko rozwoju chorób serca w porównaniu do tych, u których menopauza następuje w typowym przedziale wiekowym 45–54 lata.

Naukowcy z Laboratorium Fizjologii Starzenia Uniwersytetu Kolorado postanowili zbadać mechanizmy stojące za tym zjawiskiem. W tym celu ocenili zdrowie naczyń krwionośnych u 92 kobiet, koncentrując się na wskaźniku dylatacji tętnicy ramiennej zależnym od przepływu krwi (FMD). Jest to miara zdolności tętnicy ramiennej – głównego naczynia krwionośnego w górnej części ramienia – do rozszerzania się w odpowiedzi na zwiększony przepływ krwi.

Dodatkowo badacze analizowali zdrowie mitochondriów – organelli komórkowych odpowiedzialnych za produkcję energii w komórkach wyściełających naczynia krwionośne. Przeanalizowali również skład osocza krwi, zwracając uwagę na krążące w nim cząsteczki.

Mechanizmy ochronne późnej menopauzy

Nie było zaskoczeniem, że wszystkie kobiety po menopauzie miały znacząco gorszą funkcję tętnic niż kobiety przed menopauzą. Wynika to z faktu, że wraz z wiekiem organizm produkuje mniej tlenku azotu – związku chemicznego, który pomaga rozszerzać naczynia krwionośne i zapobiega ich sztywnieniu oraz odkładaniu się blaszek miażdżycowych. Ponadto mitochondria w komórkach śródbłonka naczyń krwionośnych tracą swoją funkcjonalność, co prowadzi do zwiększonej produkcji wolnych rodników – cząsteczek uszkadzających komórki.

Menopauza przyspiesza ten proces, prowadząc do pogorszenia zdrowia naczyń. Jednak u około 10% kobiet, u których menopauza występuje później, proces ten wydaje się przebiegać wolniej.

W badaniu wykazano, że u kobiet z późną menopauzą funkcja naczyń była o 24% gorsza niż u kobiet przed menopauzą, podczas gdy w grupie kobiet z menopauzą w typowym wieku wskaźnik ten był gorszy aż o 51%.

Co więcej, różnice te utrzymywały się przez pięć lub więcej lat po menopauzie – kobiety z późną menopauzą miały nadal o 44% lepszą funkcję naczyń niż te, u których menopauza wystąpiła w typowym wieku.

Lepsze zdrowie naczyń krwionośnych w grupie późnej menopauzy było związane z bardziej efektywnym funkcjonowaniem mitochondriów, które produkowały mniej wolnych rodników. Dodatkowo ich krew miała korzystniejszy profil 15 różnych lipidów i metabolitów tłuszczowych.

– Nasze dane sugerują, że kobiety, które przechodzą menopauzę później, mają wrodzoną ochronę przed dysfunkcją naczyń wynikającą z przewlekłego stresu oksydacyjnego – powiedział współautor badania, dr Matthew Rossman, profesor nadzwyczajny w Katedrze Fizjologii Integracyjnej.

Przyszłe kierunki badań

Naukowcy zamierzają kontynuować badania, aby dokładniej określić mechanizmy ochronne wynikające z późniejszej menopauzy. Podejrzewają, że kluczową rolę odgrywa w nich lepsza funkcja mitochondriów oraz specyficzne lipidy obecne w krążeniu.

W kolejnym etapie badań planują analizować wpływ wczesnej menopauzy na zdrowie serca oraz sprawdzić, czy suplementy diety ukierunkowane na neutralizację wolnych rodników w naczyniach krwionośnych mogą obniżać ryzyko chorób serca u kobiet z podwyższonym ryzykiem.

W jednym z wcześniejszych badań Rossman wykazał, że MitoQ – chemicznie zmodyfikowana wersja antyoksydantu koenzymu Q10 ukierunkowana na mitochondria – może znacząco spowolnić starzenie naczyń krwionośnych już w ciągu kilku tygodni. Obecnie trwa większa kliniczna próba tego preparatu.

– Mamy nadzieję, że nasze badania zwrócą uwagę na wiek menopauzy jako istotny czynnik ryzyka dla zdrowia kobiet, o którym warto rozmawiać z lekarzami – podsumowała Darvish.

Źródło: Circulation Research