Optymalne zdrowie serca od urodzenia aż po okres dojrzewania, mierzone zestawem wskaźników opracowanych przez American Heart Association, wpływa korzystnie nie tylko na układ sercowo-naczyniowy, ale również na ogólne zdrowie fizyczne, poznawcze i psychiczne w dorosłym życiu. Do takich wniosków doszli autorzy przeglądu systematycznego opublikowanego na łamach Journal of the American Heart Association. Wśród wymiernych korzyści wymienia się zmniejszone ryzyko zachorowania na nowotwory, demencję, choroby płuc, wątroby, nerek, cukrzycę typu 2, otyłość, depresję czy utratę słuchu. Dobre zdrowie serca przekłada się również na lepszy stan zdrowia jamy ustnej, wzroku oraz funkcji poznawczych.
Wskaźniki opracowane przez American Heart Association uwzględniają zarówno czynniki związane ze stylem życia – dietę, aktywność fizyczną, sen oraz unikanie palenia – jak i parametry kliniczne: wskaźnik masy ciała (BMI), ciśnienie tętnicze, poziom cholesterolu i glikemię. Badacze podkreślają, że nawet wśród najmłodszych dzieci odsetek osób z idealnym zdrowiem układu sercowo-naczyniowego pozostaje niski.
– Dzieciństwo to wyjątkowe okno możliwości, w którym utrzymanie parametrów zdrowia sercowo-naczyniowego w optymalnych zakresach przynosi długoterminowe korzyści dla wszystkich układów organizmu, nie tylko serca – podkreśla dr Amanda Marma Perak, kardiolog dziecięcy w Ann & Robert H. Lurie Children’s Hospital of Chicago oraz adiunkt w dziedzinie pediatrii i medycyny prewencyjnej na Northwestern University Feinberg School of Medicine.
Zdaniem badaczki, rodzice powinni skoncentrować się na czterech kluczowych nawykach zdrowotnych: zadbać o codzienny harmonogram dziecka, uwzględniający zdrową dietę, odpowiednią ilość ruchu oraz właściwą ilość snu, a także od najmłodszych lat wyraźnie komunikować swoje oczekiwania względem unikania palenia papierosów i e-papierosów.
Jeśli chodzi o czynniki kliniczne, rodzice powinni podczas każdej profilaktycznej wizyty u pediatry monitorować BMI dziecka, ciśnienie tętnicze, poziom cholesterolu i cukru we krwi, aby mieć pewność, że są one zgodne z normami sprzyjającymi zdrowemu rozwojowi.
W ramach przeglądu autorzy przeanalizowali blisko 500 badań opublikowanych w latach 2010–2021. W jednej z prac wykazano, że zdrowe nawyki sercowo-naczyniowe znacząco obniżają ryzyko zawału serca nawet u osób z wysokim ryzykiem genetycznym lub obciążonym wywiadem rodzinnym. Inne badanie dowiodło, że nastolatki są aż osiem razy mniej narażone na zły stan zdrowia układu krążenia, jeśli ich matki wykazywały lepszy stan zdrowia sercowo-naczyniowego w czasie ciąży. Wskazuje to, że prewencja chorób układu krążenia może zaczynać się już przed poczęciem. Współautorką tego badania była również dr Marma Perak.
– Wczesna prewencja jest kluczowa dla zdrowego dorosłego życia. Jeśli rodzice martwią się czynnikami ryzyka chorób serca u swojego dziecka, mogą zwrócić się o pomoc do naszego programu kardiologii prewencyjnej w Lurie Children’s, gdzie pomagamy dzieciom z nadciśnieniem, wysokim cholesterolem, zespołem metabolicznym czy obciążonym wywiadem rodzinnym w kierunku zawałów serca lub udarów – zaznacza dr Marma Perak. – Naszym celem jest poprawa parametrów zdrowia sercowo-naczyniowego i zapobieganie chorobom przewlekłym od stóp do głów.
Autorzy przeglądu podkreślają również istniejące luki badawcze. Niewiele badań dotyczy metod poprawy zdrowia sercowo-naczyniowego u dzieci lub kobiet w ciąży. Brakuje także badań uwzględniających zdrowie psychiczne, choć wyniki sugerują, że jest to jeden z kluczowych czynników sprzyjających utrzymaniu dobrego zdrowia serca u dzieci i młodzieży.
Przegląd systematyczny został częściowo sfinansowany z grantu Strategically Focused Research Network przyznanego przez American Heart Association oraz grantu National Institutes of Health.
Ann & Robert H. Lurie Children’s Hospital of Chicago to organizacja non-profit, której celem jest zapewnianie wszystkim dzieciom dostępu do najwyższej jakości opieki. To jedyny w Illinois niezależny szpital dziecięcy oparty na badaniach naukowych i jeden z mniej niż 35 takich ośrodków w całych Stanach Zjednoczonych. W placówce kształcą się najlepsi lekarze, prowadzi się badania, rozwija praktykę kliniczną, edukuje, działa na rzecz dzieci oraz wdraża najnowsze terapie. Wszystkie zasoby szpitala są ukierunkowane wyłącznie na dzieci. Badania naukowe prowadzone są przez Stanley Manne Children’s Research Institute, którego misją jest poprawa zdrowia dzieci, rozwój medycyny pediatrycznej i dbałość o zdrowszą przyszłość najmłodszych poprzez nieustanne poszukiwanie wiedzy. Lurie Children’s to również ośrodek kształcenia pediatrów Northwestern University Feinberg School of Medicine. Szpital jest regularnie klasyfikowany w gronie najlepszych amerykańskich szpitali dziecięcych według rankingu U.S. News & World Report.
Źródło: Journal of the American Heart Association
