Serce zawodniczek adaptuje się inaczej niż serce zawodników: nowe odkrycia kardiologii sportowej
Intensywny wysiłek fizyczny i uprawianie sportu wpływają na przebudowę serca sportowca. Badania prowadzone przez naukowców z Amsterdam UMC wykazały, że serca zawodniczek charakteryzują się innymi cechami niż serca ich męskich odpowiedników. Podczas gdy u sportowców płci męskiej typowe jest pogrubienie mięśnia sercowego połączone z poszerzeniem jego jam, u kobiet dominującą zmianą jest głównie rozszerzenie jam serca. To kluczowe spostrzeżenie, które może pomóc lekarzom trafniej rozróżniać zmiany wynikające z adaptacji do wysiłku od objawów choroby serca u kobiet. Wyniki badania opublikowano na łamach European Heart Journal Cardiovascular Imaging.
Różnice biologiczne między kobietami i mężczyznami
Pomimo rosnącej świadomości dotyczącej biologicznych różnic między płciami w medycynie, kobiety nadal są niedostatecznie reprezentowane w badaniach naukowych, zwłaszcza w kardiologii sportowej. Dr Harald Jorstad, kardiolog sportowy z Amsterdam UMC, komentuje:
– Kobiety nadal są niedostatecznie obecne w badaniach nad sercem, zwłaszcza w kontekście kardiologii sportowej. Dzięki współpracy z Holenderskim Komitetem Olimpijskim mogliśmy pozyskać cenne dane dotyczące adaptacji serca u zawodniczek elity sportowej.
Co jest normą u kobiety sportowca?
W badaniu przeanalizowano za pomocą rezonansu magnetycznego serca 173 kobiet uprawiających sport wyczynowy, porównując je z sercami kobiet nieuprawiających sportu zawodowo.
– Zobaczyliśmy, że u kobiet trenujących zawodowo serca mają przede wszystkim poszerzone jamy, przy minimalnym pogrubieniu mięśnia sercowego. Struktura tkanek pozostaje przy tym prawidłowa. To odmienny obraz niż u mężczyzn, gdzie pogrubienie mięśnia sercowego jest bardziej wyraźne i przypomina niekiedy obraz choroby serca – wyjaśnia dr Jorstad.
Dlatego też pogrubienie mięśnia sercowego jest czymś oczekiwanym u sportowców płci męskiej, ale u kobiet może wskazywać na patologię. Znajomość tych różnic pomaga trafnie oceniać, czy obserwowane zmiany są fizjologiczną adaptacją, czy objawem choroby serca.
Znaczenie typu uprawianego sportu
Oprócz różnic zależnych od płci, istotny wpływ na przebudowę serca ma również rodzaj uprawianej dyscypliny sportowej.
Dr Maarten van Diepen, lekarz i badacz w dziedzinie kardiologii sportowej z Amsterdam UMC, zauważa:
– Kobiety uprawiające sporty wytrzymałościowe, takie jak kolarstwo, miały największe jamy serca i największą masę mięśnia sercowego – znacznie większą niż zawodniczki dyscyplin siłowych, np. gimnastyczki. Pokazuje to, że sposób adaptacji serca zależy również od rodzaju obciążenia treningowego.
Lepsza diagnostyka i ochrona zawodniczek
Badania podkreślają, jak istotne jest uwzględnianie zarówno płci biologicznej, jak i historii sportowej podczas oceny serca sportowca – zarówno zawodowego, jak i aktywnego rekreacyjnie.
– To pozwala uniknąć przeoczenia choroby serca u kobiet, ale także zapobiega błędnemu zakwalifikowaniu zdrowego serca kobiety jako patologicznego, co mogłoby doprowadzić do wykluczenia jej ze sportu – dodaje dr Jorstad.
Większa wiedza o sercu kobiety-sportowca pozwala lekarzom lepiej rozpoznać, kiedy zmiany są fizjologiczną adaptacją do wysiłku, a kiedy wymagają dalszej diagnostyki. To z kolei może prowadzić do lepszej ochrony i opieki nad kobietami uprawiającymi sport – od poziomu olimpijskiego po rekreacyjny.
Źródło: European Heart Journal – Cardiovascular Imaging, Amsterdam University Medical Center
