Dla zdrowia serca jakość żywności ważniejsza niż ograniczanie węglowodanów czy tłuszczu

Nowe, zakrojone na szeroką skalę badanie obejmujące niemal 200 000 osób obserwowanych przez kilka dekad wykazało, że w kontekście zdrowia serca kluczowe znaczenie ma jakość spożywanej żywności – nawet bardziej niż sam wybór diety niskowęglowodanowej czy niskotłuszczowej. Wyniki sugerują, że decydującym czynnikiem ochrony serca jest sięganie po zdrowe, pełnowartościowe produkty.

Przez ostatnie 20 lat diety niskowęglowodanowe i niskotłuszczowe promowano jako korzystne dla zdrowia – zwłaszcza w kontekście kontroli masy ciała, poziomu glukozy i cholesterolu. Jednak wpływ tych diet na ryzyko chorób serca wciąż budził kontrowersje.

– Odkryliśmy, że to, co jemy w ramach diety niskowęglowodanowej lub niskotłuszczowej, ma równie duże znaczenie jak sama struktura tej diety – powiedział dr Zhiyuan Wu, pracownik podoktorski w laboratorium dr. Qi Suna w Harvard T.H. Chan School of Public Health. – Zdrowe wersje tych diet, bogate w produkty roślinne i pełnoziarniste, były powiązane z lepszymi wynikami w zakresie zdrowia serca i funkcji metabolicznych. Z kolei diety niskowęglowodanowe i niskotłuszczowe opierające się na niezdrowych produktach wiązały się z wyższym ryzykiem chorób serca.

Wyniki badania zostaną zaprezentowane podczas konferencji NUTRITION 2025, organizowanej przez Amerykańskie Towarzystwo Żywienia (ASN), która odbędzie się w dniach 31 maja – 3 czerwca w Orlando.

W badaniu uczestniczyło 43 430 mężczyzn z badania Health Professionals Follow-Up Study (1986–2016), 64 164 kobiet z Nurses’ Health Study (1986–2018) oraz 92 189 kobiet z Nurses’ Health Study II (1991–2019). Uczestnicy byli obserwowani przez wiele dekad, a naukowcy analizowali ich nawyki żywieniowe oraz występowanie choroby niedokrwiennej serca.

Na podstawie szczegółowych kwestionariuszy naukowcy opracowali wskaźniki obrazujące jakość diety – zarówno w wersji niskowęglowodanowej, jak i niskotłuszczowej. Węglowodany, tłuszcze i białka pochodzące z produktów pełnoziarnistych, warzyw, owoców, orzechów i roślin strączkowych zaklasyfikowano jako wysokiej jakości składniki. Z kolei węglowodany z ziemniaków i produktów z rafinowanej mąki oraz tłuszcze nasycone i białka pochodzenia zwierzęcego uznano za niskiej jakości.

W przypadku ponad 10 000 uczestników badacze dodatkowo oznaczyli setki metabolitów krwi, aby ocenić wpływ jakości diety na regulację metaboliczną. – Takie podejście pozwoliło nam lepiej zrozumieć biologiczne skutki różnych diet i wzmocniło nasze wnioski – podkreślił Wu.

Analiza wykazała, że osoby stosujące zdrowe wersje diety niskowęglowodanowej lub niskotłuszczowej miały niższe ryzyko rozwoju choroby wieńcowej. W przypadku niezdrowych wersji diet ryzyko to rosło. Zdrowe wzorce żywieniowe, niezależnie od wybranej diety, zmniejszały ryzyko rozwoju choroby niedokrwiennej serca o około 15%.

– Nasze badanie sugeruje, że poprawa jakości diety ma kluczowe znaczenie dla ochrony zdrowia serca – podsumował Wu. – Niezależnie od tego, czy ktoś wybiera dietę niskowęglowodanową, czy niskotłuszczową, ograniczanie produktów rafinowanych, cukrów i żywności pochodzenia zwierzęcego na rzecz produktów pełnoziarnistych i roślinnych może znacząco zmniejszyć ryzyko choroby wieńcowej.

Osobom chcącym poprawić jakość swojej diety naukowcy zalecają zwiększenie spożycia produktów pełnoziarnistych, warzyw, owoców, orzechów i roślin strączkowych, a jednocześnie ograniczenie przetworzonych mięs, rafinowanych węglowodanów i produktów bogatych w cukier. Ważne jest także dokładne czytanie etykiet i unikanie niskiej jakości dodatków, takich jak cukry w sokach i przekąskach.

W przyszłości zespół badawczy planuje analizować kolejne czynniki, które mogą wpływać na związek między jakością diety a zdrowiem serca, takie jak predyspozycje genetyczne, styl życia czy inne markery metaboliczne. Interesuje ich również wpływ diet niskowęglowodanowych i niskotłuszczowych na inne problemy zdrowotne, jak cukrzyca typu 2 czy choroby nowotworowe. Wiedza ta może pozwolić na bardziej indywidualne i precyzyjne zalecenia dietetyczne.

Źródło: American Society for Nutrition